تا ژوئن سال ۲۰۱۹، شبکه بیتکوین سالانه حدود ۷۳ تراوات-ساعت برق مصرف میکند. کمی بیشتر از مصرف سالانه برق کشور اتریش یعنی ۶۹ تراوات-ساعت و خیلی خیلی کمتر از مصرف سالانه پرمصرفترین کشورهای دنیا یعنی چین به اندازه ۶,۱۰۰ تراوات-ساعت و مصرف سالانه ایالات متحده به اندازه ۳,۹۰۰ تراوات-ساعت.
منتقدان به میزان مصرف بیتکوین اشاره میکنند و معتقدند خیلی بالا است. درواقع این نقد وارد است، اما به این معنی این نیست که بیتکوین انرژی هَدر میدهد یا برای محیط زیست خطرناک است. منبع انرژی برقی که استخراجکنندگان بیتکوین معمولا از آن استفاده میکنند و ارزشی که بیتکوین بوجود میآورد، میتواند برای درک بهتر موضوع به ما کمک کند.
استخراج بیتکوین میتواند موجب مصرف بهینه اضافه ظرفیت نیروگاهها شود. صنعت استخراج هم سیار است، هم حاشیه سود پایینی دارد. بنابراین شرکتهای فعال در این حوزه امکان و انگیزه لازم برای جستجوی برق ارزان را دارند. معمولاً برق ارزان در مکانهای دور از دسترس پیدا میشود که در آنجا از همه ظرفیت تولید استفاده نمیشود.
بیشترین استخراج کنندگان بیتکوین در چین مستقر هستند که در آنجا نیروگاههای برق مجموعاً ۲۰۰ تراوات-ساعت برق اضافی تولید میکنند. بزرگترین مرزعه باتری جهان فقط قادر به ذخیره ۰/۵٪ از آن است، پس این مقدار انرژی را نمیتوان جایی ذخیره، و به سادگی به نقاط دور منتقل کرد و عملاً بلااستفاده میماند. بجای هَدر دادن این انرژی، نیروگاهها میتوانند آن را با استفاده از دستگاههای استخراج، به بیتکوین تبدیل کنند. این موضوع هرجایی از دنیا که مقدار انرژی تولید شده از مقدار مصرف بیشتر است، صدق میکند.
امروزه انرژی مصرفی در صنعت استخراج بیتکوین از انرژیهای تجدیدپذیر که کمترین ضرر را به محیط زیست میرسانند تأمین میشود. بر اساس آخرین برآوردها، حدود ۷۵٪ انرژی استخراج بیتکوین از آب، خورشید، باد، یا انرژی گرمایش زمین تأمین میشود. حدود ۵۰٪ از استخراج بیتکوین با استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر، فقط در یک بخش چین و با استفاده از برق تولید شده با انرژی سدها انجام میپذیرد.
نیروگاههای آبی ظرفیت تولید برق بالایی دارند ولی این ظرفیت غالباً بلا استفاده میماند. استخراج بیتکوین از این اضافه ظرفیت استفاده میکند چون مراکز استخراج میتوانند در کنار نیروگاههای برق احداث شوند و از هزینههای اضافی انتقال برق جلوگیری کنند. درآمد حاصل شده از استخراج بیتکوین میتواند به گسترش تحقیقات و سودآورتر شدن تولید برق با استفاده از انرژی آب منجر شود و دیگران را به استفاده از آن ترغیب کند.
صنعت استخراج بیتکوین همچنین میتواند مشوقی باشد برای استفاده هرچه بیشتر از انرژی تولید شده از خورشید، باد و گرمایش زمین.
ماینرها امنیت شبکه بیتکوین را تأمین میکنند. همانطور که در فصل ۲ توضیح دادیم، تقلب برای ماینرها خیلی گران تمام میشود چون آنها برای یافتن اعداد نادری که منجر به ساخته شدن بلاکهای معتبر میشود، برق زیادی مصرف میکنند. هرچه تعداد ماینرها در شبکه بیتکوین بیشتر شود، امکان حمله به آن هم مشکلتر میشود. انرژی صرف شده برای تأمین امنیت شبکه بیتکوین را با هزینه لازم برای ساخت و نگهداری از یک گاوصندوق که از ۲۰۰ میلیارد دلار دارایی با ارزش نگهداری میکند مقایسه کنید.
بیتکوین ممکن است برای فردی که در کشورهای پیشرفته زندگی میکند، یک گزینه از گزینههای متعدد مالی باشد ولی برای کسانی که در دیگر نقاط دنیا زندگی میکنند خدمات مالی مثل ApplePay یا Venmo فراهم نیست. اگر مصرف برق صنعت استخراج بیتکوین را هَدر دادن انرژی بدانیم، درواقع انگار کاربردی که برای افراد محروم از تکنولوژی فراهم میکند را نادیده گرفتهایم. بخشی از این انرژی صرف پردازش تراکنشهای افرادی میشود که حساب بانکی یا مدارک هویتی ندارند، یا نمیخواهند فعالیتهای مالیشان تحت نظارت شدید دولتها باشد. ممکن است کارایی کارت اعتباری در کشوری مثل ایالات متحده از بیتکوین بیشتر باشد، اما برای یک کارگر مهاجر ساکن شهر دبی یا یک ایرانی که زیر سایه تحریمهای سازمان ملل زندگی میکند، قابل استفاده نیست.
بیتکوین نوآوری بزرگی است و سیستم مالی رایج دنیا نمیتواند چنین امکاناتی را برای مردم فراهم کند. از نظر تاریخی تکنولوژیهای جدید جایگزین سیستمهای قدیمی میشوند و از آنها پرمصرفترند. برای نمونه اثر استفاده از خودرو بر اسب، اثر بیمارستان امروزی در مقابل چادرهایی که در فضای باز برپا میشدند، اثر ماشین لباسشویی بر شستشوی دستی، اثر فریزر بر جعبه یخی، اثر لامپ الکتریکی بر لامپ روغنی را در نظر بگیرید. هزینه الکتریسیته نوآوریهای جدید در برابر اثر مثبتی که بر کیفیت زندگی میگذارند، ناچیز است. هرچه تمدن پیشرفت میکند، سرانه مصرف انرژی هم بالاتر میرود. نوآوری باعث پیشرفت جامعه میشود و باید بهای آن را پرداخت کرد. بهای در اختیار داشتن یک سیستم مالی در دسترس و امن، مصرف بالای انرژی است. بیتکوین انرژی زیادی مصرف میکند ولی در عین حال موجب پیشرفت در فنآوریِ انرژیهای تجدیدپذیر میشود. بیتکوین ارزش بالایی برای همه مخصوصاً برای فقیران و محرومان فراهم میکند و جایگزین یک سیستم قدیمی میشود که در حال حاضر حتی بیشتر از آن انرژی مصرف میکند.
منبع: کتاب کوچک بیتکوین، ترجمه الف. آزاد و دیگران، وبسایت منابع فارسی بیتکوین